Bryas Sarayı

Kurumlar

Kurum Adı Bryas Sarayı

Bu sarayın, eski adı Bulgurlu Dağı olan Küçük Çamlıca Tepesi'nin güneybatı eteklerinde bulunduğu sanılmaktadır. Yerine asırlar sonra Cennetâbâd Kasrı yapılmış olmalıdır. Bulgurlu Köyü içindeki Demirci Çeşmesi ve Ümraniye'deki Cevher Ağa Çeşmesi'ndeki granit sütun ve başlığı bu sarayın yıkıntılarından alınmış olabilir. Bulgurlu'nun bazı sokaklarında hâlâ bu sütunlara rastlâmak mümkündür. Bulgurlu'nun da eski bir yerleşim yeri olduğu bilinmektedir. Köyün camii yanında bugün de görülen bir Bizans lâhdi vardır. Merhum Ali Suat Bey'in tercüme ettiği Şarl Teksiye'nin (1802-1871), Matbaa-i Âmire'de 1339-40 (1920-22) tarihinde basılan Küçük Asya Tarihi, adlı eserinden, Bulgurlu Dağı ve civarının eski adının Damatris olduğunu ve "son Bizans İmparatorları Kudüs'e çekilmek için başkentten ayrıldıkları vakit ahalinin feryatları bu Bryas Sarayı'ndan" işitildiğini öğreniyoruz. Üsküdar'ın bir çok yerlerinde Bizans saraylarının bulunduğunu biliyoruz. Bunlardan biri, Haremyum Sarayı idi. Bu sarayın Harem İskelesi civarında ve Selimiye Kışlası'nın yerinde olduğu tahmin edilmektedir. Buradan başlayarak Şemsi Paşa Camii'ne kadar uzanan ve Bizanslılar'ca Arkla denilen sahil şeridinde pek çok yazlık Bizans sarayı ve kasrı vardı. Küçükyalı ile Kartal arasındaki Maltepe ve Dragos civarına Bizanslılar'ca Bryas adı verildiği de bilinmektedir. Brias, Kocaeli (Bithynia) sahillerinde bir limandı ve M. S. 717'de Yezid, Constantinople'u muhasara ettiği vakit burada kalmıştı. Gemileri Brias'ta Satyros (Satir- Küçükyalı) limanlarını işgal etmiş, tâ Kartalimen'e (Kartal) kadar sokulmuştu. 836 senesinde Theophilus, Bryas'ta Arap üslûbunda bir saray inşa ettirmiş, bunun için de Satyros Manastırı'nın taşlarını kullanmıştı. Satir Manastırı'na ait olduğu sanılan harebeler bugün Küçükyalı tren istasyonundan Maltepe'ye doğru yüründüğünde biraz ileride, eski Bağdat Yolu yakınında ve Küçükyalı İlköğretim Okulu civarındadır. 95 x 95 adım boyutlarında olan bu manastırın yanına 1980 tarihinde bir çocuk parkı yapılmıştır. Manastır odaları nın bir kısmı hâlâ kullanılmaktadır. Bryas Sarayı'nın arkasında, Başıbüyük köyü ve civarındaki hastahane arazisi içinde, General Süreyya İlmen'in (1874-1955) köşkü karşısında da Analipsiz Manastırı ve ayazması vardı. İmparatorlar Anadolu seferinden dönerken İzmit'ten bindikleri gemiden Maltepe'de (Brias) inerler ve buradaki sarayda bir kaç gün dinlenirlerdi.